بیماری کوکسیدیوز یا اسهال خونی در غاز ها

طبق مشاهدات ارائه شده متابولیسم دفاعی بدن غازها در برابر بسیاری از بیماری ها آنقدر مقاوم است که کمتر دچار بیماری می شوند ولیکن مهم ترین مسئله ای که این موضوع را حساس تر نشان میدهد, جوجه کشی از پرندگان بیمار است که اگر در اولین فرصت درمان نشوند و یا راه های پیشگیری از بیماری به موقع ارائه نگردد، بسیار نگران کننده خواهد شد. بهترین راهکار برای پیشگیری از انواع بیماری ها این است که؛ پرورش دهندگان هر دو روز یکبار محل نگهداری غازها را تمیز کنند تا از بروز و انتقال بیماری پرندگان به همدیگر جلوگیری شود.

چرا که با جوجه کشی از تخم های نطفه دار غازهای بیمار ، مطمئنا مشابه همان بیماری از والدین، نطفه هایشان را هم درگیر خواهد کرد همچنین اثرات آن در نسل های دیگر هم تکرار می شود. مهم ترین عواملی که این بیماری را شدت می بخشد شامل مواردی چون: عدم رعایت بهداشت در محیط پرورشی آنها, نگهداری پرنده ها در جایگاه مشترک بدون تفکیک کردن گروه های سنی از همدیگر , تغذیه پرنده از مواد غذایی فاسد و بدون استاندارد, عدم واکسیناسیون در موعد مقرر, وجود بیماری های انگلی و ویروسی و همچنین عوامل دیگر که اگر به موقع پیشگیری نشوند می تواند ، فاجعه بسیار اسف باری زندگی تمام غازها را تهدید خواهد کرد و پرنده ها با مشکلات متعددی روبرو خواهند شد.

کوکسیدیوز یا اسهال خونی غاز

همانطور که در پاراگراف های قبلی به ان اشاره کردم؛ مهم ترین بیماری که غازها به آن دچار می شوند کوکسیدوز است, این بیماری در هر سن و موقعیتی می تواند غازها را آلوده کند ولی در هفته اول پرورش تلفات زیادی را به همراه خواهد داشت. یک انگل تک سلولی به نام ایمریا وجود دارد که برای ادامه حیاتش به تغذیه از بدن غاز نیازمند است . هر چقدر که زمان می گذرد این انگل بیشتر تغذیه می کند و برای تکثیر قدرتمند تر می شود و شروع به تولید مثل می کند . روده های پرنده خیلی زود به این انگل آلوده می شوند و با جمع شدن غازها در یک محیط مشترک راه های انتقال آن تسریع شده و سایر پرندگان هم میزبان انگل تک سلولی ایمریا خواهند بود. انگل ایمریا آنقدر مقاوم است که می تواند هفته ها و ماهها در بدن پرنده باقی بماند چون به اندازه کافی غذای خود را از میزبان دریافت می کند به طوری که هر روز به نقاط مختلف روده حمله می کند تا بتواند شرایط بهتری برای رشد پیدا کند. مقاومت این انگل با گذشت زمان بیشتر می شود، آنقدر که انواع آنتی بیوتیک ها هم در از بین بردن آن بی تاثیر خواهند بود.

« بیماری اسهال خونی در غاز ها »

علائم بیماری

روده و دستگاه گوارش پرنده مهمترین نقاطی است که شدت حملات این بیماری تک یاخته ای به آن بیشتر است. با آلوده شدن روده و دستگاه گوارشی غاز بیماری به اسهال خونی مبتلا می شود.

نتایج کالبدشکافی هایی که روی پرنده بیمار انجام گرفته، وجود تورم روده ها و زخم های چرکی و خونی در اطراف روده و کلیه را تائید می کند که اگر غاز و جوجه هایش درگیر این بیماری شوند از مقعدشان اسهال خونی ترشح می شود . هر روزی که می گذرد، متابولیسیم دفاعی بدن پرنده در برابر بیماری تضعیف شده و در اثر اسهال مداوم آنقدرلاغر می شوند چون به همراه اسهال دهیدراتاسیون به وجود می آید. متعاقب اسهال و دهیدراتاسیون ژولیدگی پرها ،ابتلا به کم خونی، بی حالی، ضعف فیزیکی، جمع کردن سرو گردن به یک طرف بدن و... اتفاق می افتد که در نهایت منجبر تلف شدن آنها خواهد شد.

این بیماری زمانی شدت می یابد که غازهای مبتلا از کمبود ویتامین های B6 E, K, A, هم بشدت رنج می برند یا در زمان بیماری پرورش دهندگان از روی عدم آگاهی آنتی بیوتیک های زیادی را به خورد پرنده بیمار رسانده اند. اگر محیط پرورشی آلوده و کثیف باشد و یا در زمان های معینی ضدعفونی نشده باشد و بدتر از همه اینکه مقدار رطوبت در سالن های پرورشی آنقدر زیاد باشد بدون شک روند مرگ پرنده های بیمار تسریع می شود.

با گسترش بیماری ، متابولیسم دفاعی پرندگان تحت تاثیر قرار می گیرد مخصوصا اگر گله جوجه های گوشتی درگیر این بیماری باشد، رشد آنها سریعا متوقف می شود .جوجه های یکروزه هم با حساسیت زیادی که به کوکسیدوز دارند سریعا مستعد دریافت انگل های بیماری زا خواهند بود.

تشخیص بیماری کوکسیدیوز

تشخیص بیماری کوکسیدیوز غالبا بر اساس نشانه های بالینی وجراحات کالبد گشایی انجام می پذیرد. محل جراحت و از سوی دیگر علایم ظاهری که شامل مدفوع خون آلود، تلفات بالا ،بی حالی، کرختی وسستی در گله، لاغری مفرط، عدم تغذیه و اسهال است، شدت بیماری را نشان می دهد.

متخصصین طیور پرورشی معتقدند با استفاده از یک میکروسکوپ می توانید نسبت به وجود اوسیست ها در مدفوع بیمار مطمئن شوید. اگر پرورش دهنده ای بتواند آنها را در مدفوع پرنده مشاهده کند می تواند از احتمال بیماری کوکسیدوز در گله پرورشی هم مطمئن باشد گرچه عدم روئیت اوسیست در مدفوع پرنده هم دلیلی بر عدم وجود بیماری نیست پس استراتژدی مناسب تر این است که محتاطانه برخورد شود تا با پیشگیری و مداوای به موقع پرندگان بیمار راه های سرایت به سایر پرندگان هم مسدود شود.

« بیماری کوکسیدیوز در غاز ها »

مقاومت اوسیست های کوکسیدوز بسیار زیاد است ولی معمولا در دمای ۵۸ تا ۶۲ درجه هم قادر به ادامه حیات نخواهند بود از این رو استراتژی بسیاری از پرورش دهندگان برای مقابله با بیماری استفاده از نورافکن هایی است که با وجود آنها دمای لازم بر روی بستر پرورشی تابیده می شود تا اوسیست ها پایداری خود را از دست بدهند.

بعد از این کار مناسب است که با استفاده از ترکیبات ید دار محل مورد نظر ضد عفونی شود تا اوسیست ها کاملا از بین بروند.

راه های پیشگیری

کنترل بیماری کوکسیدیوز در چهار بخش خلاصه می شود که عبارتند از: بهداشت، ژنتیک، واکسن، دارو

بهداشت

با رعایت اصول بهداشت می توانید میزان آلودگی را کاهش دهید پس مناسب است که پرورش دهندگان باید از خیس شدن بستر جلوگیری کنند چون می تواند ها گ دار شدن اووسیت ها را تقویت کند.

ژنتیک

متخصصین اصلاح نژاد معتقدند که متابولیسم دفاعی بدن برخی از نژادهای غاز در برابر بیماری کوکسیدوز مقاوم تر است.

ایمن سازی

• اگر جوجه هایی که به منظور ایجاد گله های مولد یا تخمگذار پرورش می یابند به صورت طبیعی گرفتار بیماری کوکسیدوز باشند باید از طریق داروهای ضد کوکسیدیایی که دوز پایین تری دارند، درمان شوند.
• استفاده از واکسن های زنده وتخفیفی هم می تواند به عدم شدت یافتن بیماری کمک کند. مناسب است که، این نوع واکسن ها در آب آشامیدنی پرنده ها تجویز شود.
• با استفاده از واکسن های کشته هم می توانید متابولیسم دفاعی پرنده ها را تقویت کنید.
• استفاده از داروهای کوکسیدیو استات شاید نتواند انگل بیماری زا را از بین نبرد ولی می تواند مانع رشد کوسیدیا باشد.