راه و روش های افزایش تخمگذاری در غاز ها

بروز شده در : ۱۴۰۱٫۰۱٫۰۸

غاز در مقایسه با دیگر طیور میزان تخمگذاری پایینی دارد و از طرفی به دلیل وزن سنگین آنها، میزان نطفه دهی و جوجه دهی این طیور نیز پایین میباشد. تعداد تخمگذاری سالیانه و همچنین درصد نطفه داری تخم های غاز و قوغاز تحت تأثیر عوامل مختلفی است. سن، نژاد، نحوه نگهداری، تغذیه و شرایط آب و هوایی از جمله عوامل تأثیرگذار بر راندمان تخمگذاری و باروری غازها می باشند. در این مطلب از وبلاگ سایت ایزی باتور راه های افزایش تخمگذاری و باروری غاز را برای شما شرح داده ایم.

غازهای ماده با توجه به نوع نژاد و همچنین نحوه مدیریت آنها از ۹ ماهگی الی ۱۲ ماهگی شروع به تخمگذاری میکنند. اگر غازی در سن خیلی کم شروع به تخمگذاری کند، این موضوع در آینده بر عملکرد باروری او تأثیر منفی میگذارد. بنابراین با تحریک نوری و یا تغذیه مقوی نباید غاز جوان را برای تخمگذاری زود هنگام اماده کرد.

نکته دیگری که در مورد غازها اهمیت دارد، بلوغ جنسی دیر هنگام آنها میباشد. در مقایسه با دیگر طیور، غازها خیلی دیر قادر به تولید مثل هستند. در واقع غاز ماده اگرچه در یک سالگی تخمگذار میشود ولی سیستم تولید مثل غاز نر تا قبل از ۳۰ هفتگی قادر به تولید اسپرم نیست. همچنین درصد باروری و کیفیت تخم های نطفه دار غازهایی که زیر دو سال سن دارند، پایین می باشد. در طبیعیت بیشتر غازهای وحشی از ۲ الی ۲٫۵ سالگی به بعد جفت گیری نموده، البته این موضوع به نژاد هم بستگی دارد. بعنوان مثال بیشتر غازهای کانادایی در اوایل ۳ سالگی شروع به جفت گیری میکنند. بهترین نژادهای غاز برای پرورش در ایران را در این مقاله مشاهده کنید.

« میزان تخمگذاری غاز »

تخمگذاری غازها بصورت دوره ای است و این طیور در طول سال معمولا از آذر ماه تا اواسط اردیبهشت شروع به تخمگذاری میکنند. نژادهای بومی و محلی غاز تعداد کمی تخم میگذارند و معمولا بین ۲۰ الی ۴۰ عدد در سال می باشد. البته نژاد غاز تولوز نیز همانند نژادهای محلی تخمگذاری پایینی دارد. اما غاز چینی تخمگذاری بالایی داشته و در دومین سال تخمگذاری خود بین ۵۰ الی ۱۰۰ عدد تخم میگذارد.

قوغاز خاکستری افریقایی و کانادایی نیز در دومین سال تخمگذاری خود بیش از ۵۰ عدد تخم میگذارند.

برای افزایش تخمگذاری غازها قبل از اینکه آنها به سن بلوغ کامل جنسی برسند، دسته های چندتایی غاز را تشکیل دهید. زمان مناسب برای تشکیل گله مولد غاز ۲ الی ۳ ماه قبل از رسیدن فصل جفت گیری می باشد. در طول این ۲ یا ۳ ماه میتوان با توجه به وزن استاندارد غازها در زمان بلوغ آنها را برای بیشترین راندمان تخمگذاری آماده کرد. همچنین این چند ماه فرصت خوبی خواهد بود تا غازهای نر با همدیگر کنار آیند. اگر تعداد زیادی غاز در همان ابتدای فصل جفت گیری در کنار ماده ها رها شوند، با همدیگر درگیر خواهند شد. این نزاع و رقابت به ماده ها هم آسیب میرساند و باعث ایجاد استرس در آنها میشود. استرس برای پرندگان تخمگذار همچون سم بوده و علاوه بر اینکه میزان باروری آنها را کاهش میدهد باعث افت شدید راندمان تخمگذاری نیز میشود.

وقتیکه گله مولد غاز تشکیل میدهید، غازهایی که هم نژاد و خصوصیات مشابهی دارند را کنار هم قرار دهید. زیرا جوجه های دو رگه که حاصل تلاقی نژادهای مختلف هستند، معمولا میزان تخمگذاری و قدرت باروری پایینی دارند.

میزان جفت گیری نیز بر تعداد تخمگذاری غازها تأثیرگذار است. زیرا در نتیجه جفت گیری، سیستم تولید مثل ماده برای تولید و تخمگذاری بیشتر تحریک میشود. برای اینکه در یک گله مولد غاز جفت گیری کافی بین نر و ماده ها انجام گیرد، بایستی به ازای هر ۲ الی ۳ ماده حداقل یک غاز نر حضور داشته باشد.

غاز ماده در دومین سال تخمگذاری خود و همچنین در سال های بعد تخمگذاری بیشتری نسبت به اولین سال دارد. ولی قدرت باروری در غازهای نر با افزایش سن از ۵ سالگی به بعد افت پیدا میکند. بنابراین بهتر است که غازها را با توجه به سن و سال تخمگذاری، آنها را در دسته های مثلا چهارتایی تقسیم بندی کرد. در این شرایط پرنده های مسن نیز به موقع از چرخه تولید حذف شده تا نسل جدید جایگزین آنها شوند.

« روش های افزایش تخمگذاری غاز »

برای طولانی تر شدن دوره تخمگذاری و تولید تعداد بیشتری تخم نطفه دار غاز، جوجه کشی مصنوعی توصیه میشود. اگر تخم های غاز در لانه باقی بمانند، پرنده ماده برای جوجه کشی طبیعی تحریک شده و دوره تخمگذاری کوتاهتری خواهد داشت. بنابراین حتما با خرید ماشین جوجه کشی استاندارد، عمل جوجه کشی غاز را به شکل مصنوعی انجام دهید.

بسیاری از پرورش دهندگان غاز در فصل جوجه کشی این طیور، انها را با مواد غذایی مقوی تغذیه میکنند. تغذیه غازهای مولد باید شامل پروتئین و انواع ویتامین و مواد معدنی باشد تا نطفه های خوبی داشته باشند. اما با توجه به اینکه بدن غازها خیلی زود چربی میگیرد، چربی های اضافه میتوانند قدرت باروری و میزان تخمگذاری این طیور را کاهش دهند. بنابراین میزان چربی که در خوراک غازها وجود دارد باید محدود باشد.

برای عمکلرد بهتر غازهای تخمگذار و مولد، برنامه غذایی آنها باید ۲ الی ۳ ماه قبل از شروع فصل تخمگذاری تنظیم شود. همچنین در این فاصله زمانی باید وزن غازها را کنترل کرد. غازهایی که در اولین سال تخمگذاری هستند، دو ماه قبل از شروع تخمگذاری باید وزن آنها ۸۵ درصد از وزن بلوغ باشد. همچنین اگر غازی اضافه وزن داشت در مدت 2 الی 3 ماه با محدوده کردن جیره میتوان آن را به وزن هدف رساند.

در فصل تخمگذاری نیاز غذایی غازها به برخی ویتامین ها از جمله ویتامین a و e و مواد معدنی مثل فسفر و کلسیم بیشتر میشود. در این دوره برای جلوگیری از افت تخمگذاری غاز میتوان از مکمل هایی همچون دی کلسیم فسفات و یا پودر سنگ آهک که سرشار از کلسیم و فسفر هستند، استفاده کرد. پیشنهاد میشود که کلسیم دریافتی غازها در فصل تخمگذاری بیش از 4 درصد کل جیره نباشد زیرا این موضوع بر ضخامت پوسته تخم اثر میگذارد. بدین معنی که با دریافت بیش از حد کلسیم، پوسته تخم غاز ضخیم تر شده و این نوع تخم ها برای جوجه کشی مناسب نیستند. ضخیم بودن پوسته تخم یکی از دلایل خفگی و مرگ جوجه داخل تخم بوده که در لینک مشخص شده سایر دلایل این نوع مرگ و میرها را هم بررسی کرده ایم.

همچنین درصد فسفر جیره باید متناسب با کلسیم باشد. چون مقدار بالای فسفر، جذب کلسیم را مختل نموده و باعث تولید تخم با پوسته نازک و شکننده میشود.

یک جیره غذایی مناسب برای غازهای تخمگذار و مولد دارای ۲۲۰۰ کیلو کالری انرژی قابل متابولیسم در هر کیلوگرم می باشد. همچنین جیره با ۱۷ الی ۱۸ درصد پروتئین، ۰٫۷۳ درصد لیزین، ۰٫۷۱ اسید آمینه گوگرددار، ۳٫۳۶ درصد کلسیم و ۰٫۶۸ درصد فسفر برای تغذیه غازهای تخمگذار پیشنهاد میشود. البته برای عملکرد بهتر غازها لازم است که با توجه به نژاد آنها یک جیره غذایی مناسب تحت نظر دامپزشک متخصص تغذیه تهیه کرد.

« برداشت تخم غاز »

غازها در مقایسه با مرغ، بلدرچین و بوقلمون به ساعات نوردهی کمتری نیاز دارند. میدانیم که نور باعث تحریک سیستم تناسلی و ازاد سازی تخمک در ماده ها و تولید اسپرم در نرها میشود. بنابراین نور یکی از عوامل تأثیرگذار بر راندمان تخمگذاری غازها خواهد بود. اما با افزایش ساعات نوردهی، میزان تخمگذاری غاز افزایش پیدا نمیکند. لذا برای تحریک نوری غاز و همچنین تولید تخم، ۸ ساعت نور برای آنها کافی خواهد بود. توصیه میشود که طول روشنایی و خاموشی در تمام دوره تولید به شکل ثابت و منظم رعایت شود. ذکر این نکته نیز مهم بوده که نوردهی بیش از ۱۰ ساعت اثر منفی بر باروری غازها دارد.

علاوه بر نکات فوق پیشنهاد میکنم مطلب نحوه پرورش و جوجه کشی غاز را هم مشاهده کنید که در آن مطالب مفیدی برای شما آماده نموده ایم.